Op Facebook werden we getipt door Pim Laken en Edward Jacobs. Lappen en Lapland zouden omstreden termen zijn. Is dat zo? Hoe zit dat? En wat zijn betere benamingen? We deden een kleine speurtocht. Lees je mee wat we vonden?
Als je op je internet zoekt dan duizelt het al snel van alle naamgevingen die volgens ons over hetzelfde gaan. Hoe zit het?
Geografisch-politieke botsing met een nomadische levenswijze
De oorspronkelijke bewoners in het meest noordelijke deel van Scandinavië leefden daar als nomaden. Ze trokken rond met hun rendierkuddes. Vormden een eigen cultuur en taal.
Dwars door deze streek zijn landsgrenzen bepaald door de landen Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland. Er werden landsbesturen gevormd die botsten met de leefwijze van de oorspronkelijke bewoners. In Zweden werd deze regio Laponia (latijns voor Lapland) genoemd en de oorspronkelijke inwoners Lappen.
Een vergelijking met Eskimo’s en Inuit is hier snel gemaakt
De levenswijze van het nomadisch bestaan wordt bedreigd en de term onderdrukking valt. Begin deze eeuw is meer aandacht voor culturele waarden en variatie. Er komt verdieping in de relatie en levenswijze van het nomadenvolk. Er komt officiële erkenning. De benaming Lappen krijgt een negatieve lading en wordt vervangen door Sami.
Over de Sami
De meeste Samen wonen in Noorwegen, zo’n 50.000. In Zweden zijn dat er ongeveer 20.000, in Finland 6.000 en in Rusland 2.000.
De Sami zijn van oorsprong grotendeels een nomadisch volk. De nomadische Sami woonden in tenten. Nu leeft nog slechts een klein percentage zo.
Het gesproken Samisch kent vele, sterk verschillende, varianten verdeeld over een aantal aparte talen.
De Sami hebben geen eigen staat maar zijn wel vertegenwoordigt in parlementen.
Sami, Saami, Sámi, Sápmi, Samen, Samenland
En zo zijn er nog meer variaties te vinden. Het heeft ook met de vertaling te maken naar het Engels, Noors, Zweeds, Fins en Nederlands. De Sami spreken zelf het liefst over Sami (de inwoners) en Sápmi (de regio). Als je dat naar het Nederlands vertaalt wordt het de Samen en Samenland.
Hoe is het in het Nederlands? Wat is duidelijk en respectvol?
De termen Samen en Samenland vind je bijna nergens. Wat we vooral zien is dat de inwoners Sami genoemd worden en de regio nog steeds Lapland. Sápmi komen we nog weinig tegen. We zien wel veel aandacht voor de Sami-taal en cultuur. Er is uitleg en respect.
En zo staan wij er ook in
We verdiepen ons en leggen graag uit. We gaan de termen Sami, Sápmi en Lapland door elkaar gebruiken. Lapland is nog steeds de meest gebruikte naam en om gevonden te worden moeten we die term nog blijven gebruiken. Hopelijk leveren we met dit blog en het gebruik van Lapland in combinatie met Sápmi, een kleine bijdrage aan de bewustwording en is in de toekomst de term Sápmi net zo ingeburgerd als Sami.
Langlaufen in Sápmi? Zelf het land en de cultuur van de Sami ontdekken?
Ga mee op de langlaufreis Yllas-Levi
